Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới WHO, tiêm phòng cho bà bầu là việc làm quan trọng để giúp ngăn ngừa những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho cả mẹ và bé
Tiêm vắc xin đầy đủ trước mang thai không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe mẹ mà còn giúp thai nhi thừa hưởng miễn dịch thụ động từ mẹ, phát triển đầy đủ và toàn diện về thể chất và tinh thần, tránh nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trong những tháng đầu đời, đặc biệt là khi trẻ chưa đủ tuổi chủng ngừa các loại vắc xin.
1. Vắc xin cúm
Cúm là bệnh thường gặp và dễ khỏi đối với người bình thường nếu điều trị đúng cách. Tuy nhiên, với phụ nữ mang thai đặc biệt là 3 tháng đầu thai kỳ, cúm có thể gây dị tật bẩm sinh. Khi người mẹ bị nhiễm cúm nặng thì tình trạng sốt cao, nhiễm khuẩn và nhiễm độc do virus gây ra có thể khiến thai chết lưu và gây sảy thai. Do đó, vắc xin cúm đặc biệt cần thiết với phụ nữ chuẩn bị mang thai và đang mang thai.
2. Vắc xin Ho gà – Bạch hầu – Uốn ván
Ho gà là bệnh truyền nhiễm cấp tính đường hô hấp. Trẻ em đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi chưa được tiêm ngừa vắc xin ho gà rất dễ mắc bệnh và diễn tiến nặng. Bạch hầu ở phụ nữ mang thai có thể dẫn đến nguy cơ tử vong, thai lưu và đẻ non. Ngoài ra, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nặng như suy hô hấp, tổn thương tim, thận và tổn thương thần kinh. Trong khi đó, uốn ván là căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao (25% – 90%) đặc biệt ở phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh. Trẻ sơ sinh không được hưởng miễn dịch thụ động từ mẹ và có nguy cơ cao mắc bệnh nếu mẹ chưa tiêm phòng vắc xin này.
3. Vắc xin phòng phế cầu khuẩn
Phế cầu khuẩn là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh nhiễm trùng nguy hiểm như: Viêm phổi, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não,… Ngày nay, không chỉ riêng trẻ em, phế cầu khuẩn đã tấn công nhiều hơn ở người lớn, đặc biệt là người già có bệnh nền gây khó khăn trong điều trị do khả năng kháng kháng sinh. Cùng với sự ảnh hưởng của Covid-19 lên phổi, nhiều người đã từng nhiễm Covid-19 cũng tăng nhận thức trong việc tiêm vắc xin phòng phế cầu khuẩn, tránh tác động kép cùng lúc lên hệ hô hấp.
Hiện nay, chi phí điều trị các bệnh gây ra do phế cầu khuẩn có thể kéo dài đến hàng trăm triệu đồng/ ca và điều trị dài ngày.
4. Vắc xin phòng Sởi – quai bị – Rubella
- Sởi: Phụ nữ mang thai mắc sởi có nguy cơ bội nhiễm do suy giảm miễn dịch, đe dọa nguy cơ suy thai, sảy thai, sinh non, dị dạng thai nhi rất cao, đặc biệt là trong 3 tháng đầu.
- Quai bị: Virus quai bị (Mumps virus) có thể gây viêm nhiễm buồng trứng, phá hủy tế bào trứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Phụ nữ mang thai mắc quai bị ở bất kỳ giai đoạn nào cũng đe doạ cho thai kỳ và thai nhi. Nếu nhiễm virus quai bị trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối của thai kỳ thì nguy cơ ảnh hưởng càng cao, có thể gây dị tật thai nhi, sinh non hoặc thai chết lưu.
- Rubella: Bà bầu nhiễm Rubella trong thai kỳ có nguy cơ gặp các biến chứng khi sinh nở như sinh non, thai chết lưu; đồng thời trẻ sinh ra dễ mắc Hội chứng Rubella bẩm sinh với các khuyết tật về ống thần kinh, dị tật tim, mù mắt… Qua nghiên cứu ở nhiều nước, người ta đã thấy rõ virus Rubella có khả năng gây dị tật cho thai với tỷ lệ cao ở giai đoạn đầu mang thai (có thể tới 70-80% với những tổn thương ở mắt và hệ thần kinh…). Vì thế, các bác sĩ sản khoa thường khuyên người có thai trong thời kỳ đầu không may bị nhiễm bệnh này nên chấm dứt thai kỳ.
Hiện nay, phụ nữ có thể chủ động phòng ngừa 3 bệnh trên chỉ với 1 mũi tiêm duy nhất. Vắc xin phòng Sởi – Quai bị – Rubella cần tiêm trước khi mang thai 3 tháng.
4. Thủy đậu
Theo các chuyên gia, phụ nữ mang thai nhiễm virus thủy đậu trong 3 tháng đầu rất có nguy cơ mắc Hội chứng thủy đậu bẩm sinh. Biểu hiện thường gặp nhất của hội chứng này là những bóng nước để sẹo ở da, dị tật đầu nhỏ, trẻ sinh nhẹ cân, chậm phát triển về tâm thần, trào ngược dạ dày – thực quản… Có khoảng 30% trẻ tử vong nếu mắc thuỷ đậu bẩm sinh, 15% trẻ có nguy cơ mắc bệnh Zona trong 4 năm đầu đời.
Phụ nữ chưa từng có miễn dịch thủy đậu cần được tiêm phòng vắc xin trước khi có thai. Nếu đã được tiêm phòng từ nhỏ, vẫn cần tiêm 1 mũi tăng cường. Vắc xin thủy đậu nên tiêm trước khi mang thai 3 tháng.
5. Viêm não Nhật Bản
Viêm não Nhật Bản có tỷ lệ mắc là 67.900 ca/ năm, tỷ lệ tử vong 25%-30%, nếu được cứu sống 50% bệnh nhân có di chứng nặng như di chứng thần kinh, khó khăn trong học tập, vấn đề trong ứng xử (2). Viêm não Nhật Bản ở phụ nữ mang thai có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Phụ nữ cần có kế hoạch chủ động tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản trước khi mang thai để phòng nguy cơ nhiễm viêm não Nhật Bản trong thai kỳ.
6. Viêm gan B
Khi mẹ nhiễm viêm gan B trong thời gian mang thai, đặc biệt 3 tháng cuối thai kỳ, tỷ lệ lây truyền sang trẻ có thể lên đến 90%. Vì vậy, để chủ động phòng bệnh, chị em nên hoàn thành 3 mũi viêm gan B trước khi mang thai.
Ngoài ra, trước khi mang thai, phụ nữ còn được khuyến cáo tiêm vắc xin phòng virus HPV – nguyên nhân chính gây bệnh ung thư cổ tử cung và các bệnh lây truyền qua đường tình dục; vắc xin phòng Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu khuẩn A,C,Y,W.
